8 februari 2021

Commissariaat positief over beleidsplan NPO, adviseert wel verdere uitwerking

Het Commissariaat voor de Media is positief over het concessiebeleidsplan van de NPO. Het aangekondigde genrebeleid zal wel verder uitgewerkt moeten worden.

Op verzoek van demissionair minister Arie Slob heeft het Commissariaat advies uitgebracht over het Concessiebeleidsplan 2022-2026 van de NPO. Het Commissariaat stimuleert en waakt ervoor dat het media-aanbod in Nederland onafhankelijk, toegankelijk en veilig is en dat verschillende meningen en standpunten vertegenwoordigd zijn, zodat iedereen zich een vrije mening kan vormen. ‘Kijk verder!’ is onze visie, de kern van ons werk als toezichthouder en een oproep aan iedereen in de samenleving, zodat iedereen zich een vrije mening kan vormen. Het Commissariaat heeft het Concessiebeleidsplan vanuit deze missie en visie beoordeeld. 

Het Commissariaat heeft met veel plezier een positief-kritisch advies uitgebracht over het nieuwe genrebeleid van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Met dit beleid gaat de NPO zich in de komende concessieperiode richten op genres in plaats van op netten en zenders. Zo wil de NPO de verschillende manieren waarop het media-aanbod wordt gebruikt centraal stellen, waarmee de NPO niet langer de aanbodkanalen maar de content voorop zet. Binnen het nieuwe beleid worden tien inhoudelijke hoofdgenres onderscheiden, waarvoor de NPO nog beleid ontwikkelt. Het Commissariaat adviseert de minister tot snellere verdere uitwerking van het genrebeleid. 

Verschillende geluiden door duidelijke profielen

Het unieke van het landelijke publieke oproepbestel is dat de publieke omroepen ieder met een eigen geluid bijdragen aan de pluriformiteit. Omdat de omroepen minder leden hebben dan vroeger is het publieke bestel sinds 2015 ook opengesteld voor externe producenten. Zij kunnen met eigen ideeën bijdragen aan een gevarieerde programmering. Bij de uitwerking van het genrebeleid moeten de omroepen volgens het Commissariaat in staat worden gesteld om een scherp profiel neer te zetten met daarbij passende programmakeuzes. Alleen dan kan de externe pluriformiteit van het publieke omroepbestel blijven bestaan. Daarom adviseert het Commissariaat de minister om samen met de NPO en de omroepen de tijd die er nog is te gebruiken om te onderzoeken wat nodig is voor een publieke omroep die aan de ene kant scherpe genres uitwerkt, maar aan de andere kant de omroepen voldoende ruimte geeft een eigen profiel neer te zetten. In dit onderzoek dient aandacht te zijn voor voldoende waarborgen voor onder andere de onafhankelijkheid van de omroepen en voor de bijdrage van de externe producenten aan de pluriformiteit van het bestel. Deze waarborgen zijn opgenomen in het Coördinatiereglement van de NPO en partijen moeten ervoor zorgen dat ze goed werken.

Samenwerking voor een gezond Nederlands medialandschap

Het Nederlandse medialandschap wordt steeds meer gedomineerd door grote buitenlandse partijen, zoals Netflix, Amazon en YouTube. Voor een gezond Nederlands medialandschap is het belangrijk een stevig tegenwicht te bieden aan deze partijen met een zo hoog mogelijk bereik van media-aanbod van Nederlandse bodem. NLZiet kan daar als een gezamenlijk platform met een onderscheidend aanbod van zowel publieke als commerciële content een belangrijke bijdrage aan leveren. Daarom vindt het Commissariaat het belangrijk dat de NPO en de commerciële partijen zich inzetten voor een financieel gezond NLZiet.

Een zo eerlijk mogelijk speelveld 

Voor een gezond Nederlands medialandschap is het ook van belang dat de Nederlandse commerciële media-instellingen levensvatbaar zijn én blijven. Mede als gevolg van COVID-19 zijn de reclame-inkomsten van media-instellingen het afgelopen jaar hard teruggelopen. De publieke omroepen zijn door het kabinet deels gecompenseerd voor het wegvallen van deze inkomsten. Voor de commerciële media-instellingen is dit – naast de generieke steunmaatregelen van het kabinet– niet het geval. De NPO lijkt een toenemende focus te hebben op amusement als zelfstandig genre. Dit wijkt af van de Mediawet. Het Commissariaat wijst de minister op het belang van amusement voor de reclame-inkomsten voor de commerciële partijen. Voor een zo eerlijk mogelijk speelveld mag de publieke omroep niet marktverstorend zijn. Daarom wordt de publieke mediaopdracht in de Mediawet verder beschreven en afgebakend in het Concessiebeleidsplan. Het Concessiebeleidsplan wordt vervolgens nader uitgewerkt in meer concrete afspraken tussen de minister en de NPO in de prestatieovereenkomst. Het Commissariaat vindt dat de afspraken in de nu nog lopende prestatieovereenkomst te algemeen zijn. Daarom adviseert het Commissariaat de minister om in de nieuwe prestatieovereenkomst concretere afspraken te maken met meer kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen.

Toegankelijk media-aanbod voor mensen met een auditieve of visuele beperking

Tenslotte wijst het Commissariaat de minister op het grote belang van voldoende budget voor het toegankelijker maken van media-aanbod voor mensen met een auditieve of visuele beperking. Het Commissariaat voert samen met het ministerie en de NPO regelmatige gesprekken met belangenverenigingen voor auditief en visueel beperkten. Uit deze gesprekken blijkt dat de NPO zich binnen de budgettaire kaders maximaal inspant om al het mogelijke te doen. Desondanks blijkt dat de toegankelijkheid van het media-aanbod van onder andere de NPO voor deze doelgroep in de praktijk nog de nodige beperkingen kent. Commissariaat voor de Media Advies Concessiebeleidsplan NPO 2022 2026