20 november 2025
Mediamonitor 2025: Maatregelen nodig om betrouwbare en diverse nieuwsvoorziening te versterken
In 2025 vormt de doorbraak van AI-gestuurde antwoordtools, zoals ChatGPT en de AI-overzichten van Google, een keerpunt in het media-aanbod en het mediagebruik. Daarnaast neemt de mediaconcentratie toe, en zijn veel mensen voor hun nieuwsvoorziening steeds meer afhankelijk van de grote online platforms. Ondertussen neemt het kijken naar lineaire televisie – en daarmee ook naar televisienieuws – sterk af. Dat alles blijkt uit de Mediamonitor 2025, die het Commissariaat voor de Media zojuist heeft gepubliceerd.
Commissariaat-voorzitter Amma Asante: ‘Het Commissariaat vindt het belangrijk dat mensen weten wat er in de samenleving en de wereld gebeurt zodat ze daarmee een eigen mening kunnen vormen. Dit is nodig voor een goed werkende democratie. Het media-aanbod moet betrouwbaar zijn en alle geluiden en perspectieven moeten hierin aan bod komen. Daarom is een robuuste nieuwsvoorziening één van de strategische focusthema’s van het Commissariaat.’
Sterke mediaconcentratie
In juni 2025 keurde de ACM de overname van RTL Nederland door DPG Media onder voorwaarden goed. Na jaren van fusies en overnames zijn er nu naast de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) drie grote aanbieders verantwoordelijk voor het overgrote deel van het Nederlandse media-aanbod: DPG Media, Mediahuis en Talpa Network.
Fusies en overnames zijn een reactie op de groeiende macht van platformbedrijven. Het nieuwsgebruik daalt structureel en sociale media zijn voor veel Nederlanders, en met name jongeren, steeds vaker de enige of belangrijkste nieuwsbron. De platforms zijn poortwachters van het nieuws geworden en zetten ook advertentie-inkomsten van nieuwsmediabedrijven onder druk. Dit vormt een grote uitdaging voor deze bedrijven.
Disruptieve AI-overzichten
In het Digital News Report lieten we al zien dat 5 procent van de Nederlanders begin 2025 gebruik maakte van AI-gestuurde antwoordtools voor hun nieuwsgebruik. De verwachting is dat dit in 2026 sterk toeneemt. AI-tools zoals ChatGPT en de AI-overzichten van Google bedreigen het verkeer naar nieuwssites en kunnen het vertrouwen in nieuws beschadigen door onbetrouwbare informatie. Bovendien kunnen de AI-tools en het toenemende gebruik daarvan de macht van de platformbedrijven verder vergroten.
Veranderend kijkgedrag
Kijken naar de televisiezenders neemt inmiddels minder tijd in dan het kijken naar streaming en online video. Hiermee neemt ook het kijken naar televisienieuws sterk af. Dit geldt in het bijzonder voor jongvolwassenen en dertigers. Slechts 10 procent van de 13-19-jarigen en 18 procent van de 20-39-jarigen kijkt televisienieuws, een daling van 60 procent sinds 2013. Onder 50-plussers was deze daling 20 procent.
Drie aanbevelingen
Om een robuuste nieuwsvoorziening te stimuleren, doen de onderzoekers naar aanleiding van de bevindingen uit de Mediamonitor drie aanbevelingen:
1. Versterk het nieuwsecosysteem:
- Maak belangrijk Nederlands media-aanbod beter zichtbaar en vindbaar in het digitale medialandschap (het zogeheten prominentiebeleid);
- Reguleer platformbedrijven met passend beleid en toezicht zodat hun opiniemacht wordt ingeperkt;
- Investeer in mediawijsheid van jongeren en in (tijdelijke) maatregelen waarmee de nieuwssector jongeren beter bereikt.
2. Pluriformiteit moet een grotere rol krijgen in de beoordeling van mediafusies en –overnames, om ervoor te zorgen dat fusies en overnames niet alleen worden beoordeeld vanuit economisch perspectief, maar ook vanuit publiek belang.
3. De overheid moet zorgen voor adequate, stabiele financiering van publieke nieuwsvoorziening.
Twee acties Commissariaat
De onderzoekers formuleren ook twee acties voor het Commissariaat zelf:
1. We monitoren de risico’s van het gebruik van AI-gestuurde zoek- en antwoordtools voor een robuust nieuwsecosysteem.
2. We breiden de monitoring van de gevolgen van mediaconcentratie voor de pluriformiteit en onafhankelijkheid van het nieuwsmedia-aanbod uit met onderzoek naar de diversiteit van de inhoud van het media-aanbod.
Over de Mediamonitor
De Mediamonitor volgt jaarlijks de ontwikkelingen in de Nederlandse mediasector en voorziet beleidsmakers van informatie en adviezen. De wettelijke taak van het Commissariaat is het monitoren van mediaconcentraties en financieel-economische omstandigheden in de mediasector, en de gevolgen daarvan voor pluriformiteit en onafhankelijkheid.
Mediamonitor 2025 Onepager Mediamonitor